De infectieketen doorbreken (met gerichte hygiëne)

Beveilig uzelf tegen schadelijke microben dankzij gerichte hygiëne

Wist u dat, als wij onze huizen schoon houden, dit niet betekent dat het vrij is van mogelijk schadelijke microben die voortdurend in de omgeving verspreid worden door de mensen en dieren die er leven, en door het eten dat wij klaarmaken? Die microben zijn onzichtbaar en door schoonmaken krijgt u ze niet uit uw huis. De meest doeltreffende manier om uw huis tegen schadelijke microben te beschermen, is het toepassen van correcte hygiënegewoonten op de sleutelmomenten waarop zij zich mogelijk verspreiden. Wij noemen dit «gerichte hygiëne».

Wat is gerichte hygiëne en waarom is die noodzakelijk?

Gerichte hygiënepraktijken in uw huis introduceren, is de beste manier om uw gemoedsrust te bewerkstelligen, zodat u zeker bent dat u uw best doet uzelf en uw gezin tegen infectieziekten te beschermen.

Gerichte hygiëne is een manier om te zorgen voor maximale bescherming tegen schadelijke microben waarbij wij tegelijk de blootstelling handhaven aan de vriendelijke microben die wij nodig hebben voor het opbouwen van een gezond microbioom in onze darmen, luchtpijp, mond en huid. Op die manier verlaagt het risico op de ontwikkeling van allergieën en andere soorten ziektes.

Doorslaggevend bij gerichte hygiëne is dat zij toegespitst is op het doorbreken van de infectieketen. Dit verschilt verregaand van het traditionele inzicht dat stelt dat hygiëne inhoudt dat u het vuil opruimt, omdat vooral daar schadelijke microben aanwezig zijn. In werkelijkheid moeten wij de bron van schadelijke microben in hoofdzaak gaan zoeken bij andere mensen, besmet voedsel en water, en huisdieren.

Doorbreek de infectieketen om de verspreiding van schadelijke microben te voorkomen

Schadelijke microben komen het huis hoofdzakelijk binnen via andere mensen of huisdieren, besmet voedsel en water. Zij worden voortdurend afgegeven en vervolgens verspreid via dragers zoals handen, toiletten, schoteldoeken, enz. Wij kunnen door die microben besmet raken door bijvoorbeeld een besmet oppervlak aan te raken en daarna onze mond, neus of ogen aan te raken, of door voedsel te eten dat besmet is door aanraking met besmette handen. Dit proces wordt de «infectieketen» genoemd. Alle schakels in de keten moeten aanwezig voordat een infectie zich kan verspreiden. Dit betekent dat als wij één van de schakels in de keten doorbreken, een infectie zich niet kan verspreiden.

In het huis zijn hygiënepraktijken gangbaar om de voortdurende verspreiding van schadelijke microben te voorkomen en wel door deze infectieketen te doorbreken.

Er zijn soorten microben waarvan bekend is dat zij mogelijk schadelijk zijn (b.v. bepaalde darmbacteriën) en dat zij kunnen groeien en woekeren waardoor permanente reservoirs ontstaan waar stilstaand water zich ophoopt, zoals bekkens/baden/douchebakken, onder de spoelrand van het toilet en in natte schotelvodden en sponzen. Normaal gezien zijn deze niet schadelijk maar zij kunnen een risico worden voor mensen met een lagere infectie-immuniteit.

Wanneer moet u gerichte hygiëne in de praktijk brengen?

Gerichte hygiëne betekent dat hygiënepraktijken vooral toegepast worden op die momenten dat de kans het grootst is dat schadelijke microben zich gaan verspreiden vanuit de eerder genoemde bronnen. Die momenten zijn wanneer u:

• voedsel behandelt
• met uw handen eet
• naar het toilet gaat of de luier van uw baby verschoont
• hoest, niest en uw neus snuit
• oppervlakken aanraakt die vaak door anderen aangeraakt worden
• vuile kleding en huishoudlinnen aanraakt en wast
• uw huisdieren verzorgt
• afval behandelt en opruimt
• een besmet familielid verzorgt

Tijdens deze negen momenten moeten hygiënemaatregelen zoals handen wassen, schoonmaken van oppervlakken, enz., zich toespitsen op de kritieke oppervlakken (de zogenaamde kritieke controlepunten) die het meest waarschijnlijk schadelijke microben kunnen verspreiden. Bij elk van deze negen risicomomenten vormen de handen een kritiek controlepunt, maar ook oppervlakken met voedselcontact en het wassen van kleren zijn onder heel wat omstandigheden evenzeer kritieke controlepunten. Schadelijke microben kunnen zich ook verspreiden via kledij en huishoudelijk linnen, baden, douches en lavabo’s, en een enkele keer ook via vloeren en meubilair.

Het is belangrijk dat wij beseffen dat als wij onze huizen schoon houden door dagelijkse en wekelijkse schoonmaakroutines, dit kan bijdragen tot de verspreiding van infecties. Die bijdrage is echter vrij klein in vergelijking met de hygiënepraktijken die op de belangrijkste risicomomenten toegepast worden om onszelf te beschermen tegen blootstelling aan schadelijke microben.

Hoe kunnen wij de infectieketen doorbreken?

Het opzet van een hygiënepraktijk is het aantal schadelijke microben op handen, oppervlakken en textiel terug te dringen tot een niveau dat niet schadelijk is voor de gezondheid. Dit kan gebeuren door:

1. De microben van de oppervlakken te verwijderen met behulp van schoonmaakproducten (b.v. detergenten en zeep) en schoonmaakgereedschap met water. Spoelen met zuiver stromend water vormt een belangrijke stap in dit proces.
2. Het onschadelijk maken van de microben op oppervlakken met behulp van producten/processen zoals warmte (bijvoorbeeld hogere temperatuur voor het wassen van wasgoed), ontsmettingsmiddelen, handalcohols.

In heel wat of de meeste situaties is schoonmaken – gevolgd door spoelen en drogen – voldoende om verspreiding van de infectie te voorkomen. Maar er zijn ook situaties waarin schoonmaken gevolgd door ontsmetting noodzakelijk kan zijn, bijvoorbeeld door het gebruik van handalcohols wanneer wij geen toegang hebben tot zeep en water, of door het schoonmaken van oppervlakken die niet efficiënt gespoeld kunnen worden.

Handhygiëne is zonder meer dé belangrijkste hygiënepraktijk en vormt een centraal onderdeel van de hygiënepraktijk bij alle 9 hierboven beschreven risicomomenten.

Om zeker te zijn dat uw handen hygiënisch zuiver zijn, moet u uw handen altijd grondig wassen met zeep en water, ze daarna uitvoerig spoelen met zuiver stromend water en ze vervolgens afdrogen. Natte handen pikken sneller microben op dan droge handen. Hebt u geen toegang tot stromend water en een handdoek, gebruik dan een handalcohol.

Gerichte hygiëne vormt een kader voor duurzame hygiëne in zoverre zij een overmatig gebruik van schoonmaakproducten voorkomt. Gerichte hygiëne zorgt ook voor een omzichtig gebruik van ontsmettingsproducten met de bedoeling mogelijke risico’s in verband met het ontstaan van resistentie tegen antibiotica, te voorkomen.

 

Mede-auteur van dit artikel is Professor Sally Bloomfield, die Voorzitster en lid is van de Scientific Advisory Board van het IFH alsook Ereprofessor van de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Professor Bloomfield is een erkend deskundige inzake thuishygiëne en kan terugkijken op meer dan 30 jaar ervaring in hygiëneonderzoek en -educatie.

Het International Scientific Forum (IFH) werd in 1997 opgericht om thuishygiëne en dagdagelijkse leefgewoonten te ontwikkelen en te bevorderen op basis van gezonde wetenschappelijke principes.